این را مرد اول سازمان اسم و رسم‌ها- سازمان ثبت احوال- گفت و همین کافی بود تا این عدد، خبر شود. آدم از وقتی که توانست دست راستش را از دست چپش تشخیص بدهد، برای هر چیزی که دم‌دستش بود، اسم گذاشت؛ اسم گذاشت تا آنها را با هم قاتی نکند و بتواند بعدها با یک کلمه، آن چیز را معرفی کند.
این بود که بعدها، دیگر به هیچ‌چیز نمی‌گفتند چیز بلکه کلمه‌ای برایش انتخاب کرده بودند و برای معرفی‌اش از آن کلمه استفاده می‌کردند. برای خود آدم‌ها هم البته، این اتفاق افتاد و همه آدم‌ها، صاحب اسم و رسم شدند.
بعضی از این آدم‌ها قدیس شدند، قهرمان شدند، اسطوره شدند، الگو شدند. این شد که آدم‌های دیگر، توانستند آنها را دوست داشته باشند و این دوست داشتن خودشان را، به روش‌های مختلف نشان دادند. یکی از این روش‌ها، البته این بود که خودشان را به آنها شبیه کنند و یکی از این روش‌های شبیه‌سازی نیز انتخاب اسم‌های مشترک بود؛ درست مثل فاطمه، درست مثل اسم فاطمه!
مقدس باد نامت!
البته می‌توان اولین علت این اتفاق را حدس زد؛ دکتر امان‌الله قرایی‌مقدم- جامعه‌شناس- از زبان اصلی دین حرف می‌زند؛ از زبانی که بین مردمان جوامع مختلف، البته به رسمیت شناخته شده و می‌شود؛ در جوامع مختلف، مردم برای زبان اصلی دین، اهمیت خاصی قائلند؛ به خاطر همین هم هست که توی جامعه ما، اسم‌های دینی به همان شکل اصلی خودشان مورد استقبال بیشتر افراد قرار می‌گیرند.
البته دکتر قاسم‌زاد- که روان‌شناس است- برای کشف علت چنین اتفاقی، سرک می‌کشد به روزگار کودکی‌هایمان. وقتی که چنین آماری را می‌شنود، سریع می‌رود سراغ الگوهای ذهنی و آن را دلیلی حیاتی برای این اتفاق می‌داند؛ افراد جامعه ما، دوران کودکی‌شان را با اندیشه‌ها و علایق مذهبی و دینی به بزرگسالی می‌رسانند. این اندیشه‌ها، کم‌کم تبدیل می‌شوند به الگوهایی ذهنی. بعدش هم همین الگوهای ذهنی باعث و بانی خیلی از عملکردهای این افراد در آینده می‌شوند. خب، یکی از این عملکردها هم انتخاب اسم برای فرزند است دیگر. وقتی فرد با این مسئله روبه‌رو می‌شود، سریع می‌رود سروقت همان الگوهای ذهنی‌ای که از دوران کودکی برایش به‌یادگار مانده.
کارشناس مذهبی گزارش ما هم البته، اهمیت خاصی برای علت‌های مذهبی چنین اتفاقی قائل است. حجت‌الاسلام قاسم احمدی، بر اهمیت پشتوانه‌های دینی خیلی تاکید می‌کند؛ در جامعه‌های مذهبی، برای انجام هر کاری دنبال پشتوانه مذهبی هستند. طبیعی است که اعضای آن جامعه هم- که زیرمجموعه‌ای از این جامعه دینی هستند- تابع چنین قانونی باشند. طبیعی است برای انتخاب اسم فرزندان‌شان هم، از چنین قانونی پیروی کنند. توی جامعه مذهبی ما- که اسلامی هم هست- این پشتوانه‌ها به مدد احادیث و روایت‌های اسلامی شکل می‌گیرند؛ احادیث و روایت‌های اسلامی‌ای که انتخاب اسم‌های معصومین و مخصوصا اسم‌های علی و فاطمه را خیلی مورد تاکید قرار می‌دهند.
مقبول باد نامت!
نامگذاری افراد با چنین اسم‌هایی البته نوعی مقبولیت اجتماعی را هم برای دارندگان این اسم‌ها و خانواده‌هایشان ایجاد می‌کند. بیشتر خانواده‌ها هم دوست دارند چنین مقبولیتی را داشته باشند، در نتیجه از این اسم‌ها استفاده می‌کنند. البته این وسط نباید فراموش کرد که اسم فاطمه، بیشتر از اسم‌های دیگر چنین موقعیتی را خلق می‌کند.اینها را قرایی‌مقدم می‌گوید؛ مردی که قرار است از دریچه‌ای اجتماعی به موضوع گزارش ما نگاه کند.
در فرهنگ ما، آموزش و تربیت دختران به وسیله مادران انجام می‌شود. این خاصیت خانواده‌های ایرانی در جامعه ماست. خب، وقتی هم که موعد انتخاب اسم می‌شود، این مادران هستند که برد بیشتری داشته و دوست دارند که اسم فاطمه را انتخاب کنند. چرا که الگوهای ذهنی آنها مذهبی است. آنها دوست دارند با نیروی چنین کلمه و نشانه‌ای، دخترشان را از تربیتی شایسته برخوردار کنند، که دختران‌شان به خاطر وجهه‌ای که این نام دارد، و به خاطر شبیه کردن خودشان به زندگی حضرت فاطمه و شنیدن نکته‌های مثبت از رسانه‌ها درباره آن حضرت، به ترمیم معایب زندگی‌شان بپردازند و نوعی انرژی ذهنی کسب کنند.
اینها را قاسم‌زاد می‌گوید؛ مردی که قرار است از دریچه‌ای روان‌شناسانه به موضوع گزارش ما نگاه کند. البته غیر از بحث پشتوانه‌های مذهبی، عامل دیگری هم وجود دارد که چنین نامگذاری‌هایی را شایع می‌کند و آن هم، عامل عرف هنجارهای اخلاقی و قضاوت‌های اجتماعی است.
خوشحالیم که فاطمه‌ایم!
آزاده خانی:
فاطمه گودرزی، بازیگر سینما و تلویزیون
خانم بازیگر، سر یک کار تلویزیونی است که به تلفن جواب می‌دهد. سؤال‌های خبرنگارها همیشه او را شگفت‌زده می‌کند؛ برای همین در جواب سؤالمان با کمی مکث می‌گوید: خب، رابطه اسم و شخصیت آدم‌ها خیلی وقت است که ثابت شده است اما به شخصه معتقدم که اسم فاطمه برای من برکات زیادی درپی داشته است.
خانم بازیگر از اینکه نامش بجا و مناسب از سوی والدین‌اش و بیشتر به اصرار مادرش انتخاب شده، خیلی خوشحال است و معتقد است اسم فاطمه علاوه بر بار احساسی و معنوی خاص، یک‌جور تقدس و معصومیت را به همراه دارد که خب، سؤال ما باعث شده بیشتر به آن فکر کند.
فاطمه آلیا، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی مجلس شورای اسلامی
خانم موکل خارج از جلسات و ویژه‌برنامه‌های مجلس به سؤالات‌مان پاسخ می‌دهد و می‌گوید به اسمش بسیار علاقه دارد و بسیار زیاد از پدر و مادرش که با مشورت همدیگر این نام را برای او انتخاب کرده‌اند، سپاسگزاری کرده است. با این حال وی معتقد است که مسئولیت نامی که مفتخر به نگهداری از آن است، بسیار سنگین است.
خانم آلیا می‌گوید: فاطمه، عزیز حضرت محمد مصطفی(ص) است. خانواده‌های شیعه هم باتوجه به علاقه خاصی که به ائمه شیعه(ع) دارند و همچنین علاقه خاص این مذهب به خاندان عصمت و طهارت، باعث شده که اسم فاطمه، اسمی محبوب برای تمام دوران‌ها باشد. حتی باتوجه به آمارهای موجود، کشورهای غربی نیز به سمت اسم‌های ایرانی و اسلامی گرایش پیدا کرده‌اند و اسم فاطمه و مشتقات آن را برای نامگذاری فرزندان‌شان انتخاب می‌کنند.
درهرحال من از اینکه نامم با نام بانوی دو عالم یکی است، خیلی خوشحالم، هرچند سعی می‌کنم در تمام جوانب زندگی به شخصیت حضرت فاطمه(س) نزدیک باشم که خب، قضاوت درباره این موضوع به‌عهده دیگران است که من تا چه اندازه موفق بوده‌ام و موفق عمل کرده‌ام.
فاطمه آجرلو، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس
تا سؤال می‌پرسیم، خانم دکتر می‌گوید خیلی خوشحالم که نامم با نام عزیزترین موجود در نزد پیامبر(ص) یکی است. خانم دکتر ادامه می‌دهد: از نظر روان‌شناسی رابطه نام‌ها با افراد مشخص شده است؛ برای همین هم از دیرباز تاکنون خانواده‌ها برای نامگذاری فرزندان‌شان از نام‌های اصیل بامعنا استفاده می‌کرده‌اند که ابهت و روح‌سازی در اسامی، در سرنوشت و آینده بچه‌هایشان نیز تاثیر داشته باشد.
وی معتقد است: اولین اسمی که برای دختر پیشنهاد می‌کنم، فاطمه است، چراکه معنا و معصومیت موجود در این اسم، به ذات پاک و معصوم دختران بسیار بسیار نزدیک است.
این نماینده مجلس در ادامه با اشاره به اینکه نام فاطمه هیچ‌وقت از مد افتاده نمی‌شود، گفت: باوجود رواج فرهنگ غربی در کشورمان، خوشبختانه هنوز هم خانواده‌ها برای نامگذاری نوگلان دخترشان از اسم فاطمه استفاده می‌کنند.
فاطمه هاشمی، رئیس بنیاد امور بیماران خاص
معتقدم اسم فرزندان به‌ویژه فرزندان دختر در زندگی آنها نقش زیادی دارد؛ برای همین خوشحالم که پدرم با فکر، این اسم را برای من انتخاب کرده است و شاهد برکاتی که به لحاظ انتخاب این اسم برای من به‌وجود آمده، هستم. به‌هرحال اسم فاطمه اسمی است که به نظر من همیشه برازنده یک دختر ایرانی و مسلمان است.
